چت روم

منشا:persianblog.ir

اهمیت توجه به نیازهای نوجوانی

نوجوانی مرحله ی تغییرات اساسی است. تغییراتی که در ابعاد مختلف جسمی، روانی و اجتماعی نمود پیدا می کنند. وجود این تغییرات نیازهای جدیدی را برای وی بوجود می آورد. برآورده شدن مناسب این نیازها به نوبه خود سازگاری بهتر و سریع تر او را با آنها میسر می سازد. در کنار بحران و تحولی که نوجوان در این دوره سنی تجربه می کند، عدم برآورده شدن این نیازها به شیوه مناسب مشکلات افزون تر را موجب می شوند. از اینرو توجه به شناخت این نیازها قدم اساسی در کمک به نوجوان در گذر از این دوران است. خانواده و در سطح گسترده تر اجتماع با کاربست شیوه ها و برنامه ریزی های مناسب، بهداشت دوران نوجوانی را فراهم آورده، زندگی و یک شخصیت سالم تر را برای وی رقم می زند.

نیازهای زیستی دوره نوجوانی

رشد جسمی ویژگی بارز تغییرات دوران بلوغ است. به دنبال رشد قد، وزن، رشد عضلات و حجم قلب و تغییرات متابولیکی، نیازهای تغذیه ای وی تحت الشعاع قرار می گیرد. در دوران نوجوانی نیازهای غذایی نوجوان هم از لحاظ کمیت (به علت ازدیاد سرعت رشد) و هم از لحاظ کیفیت قابل اهمیت است. رشد بافت های عضلانی احتیاج به رژیم غذایی سرشار از مواد پروتئینی دارد. پس از دوازده سالگی احتیاجات غذایی دختر و پسر متفاوت می شود. بنابراین دستوالعمل درست تغذیه آنها نیز دیگر نمی تواند یکسان باشد. دختران به 2500 کالری و 80 تا 100 گرم پروتئین نیاز دارند که تقریباً 15% کالری های لازم باید از طریق پروتئین ها، 25% از طریق چربی ها و 60% از طریق گلوسیدها و مواد قندی تامین شوند. تغذیه ی صحیح دختر نوجوان آماده ساختن او برای توانایی مادر شدن است. در حدود بلوغ، افزایش وزن پسران با پراشتهایی و سیری ناپذیری آنها نمود پیدا می کند. حتی با یک فعالیت طبیعی مصرف کالری نوجوان پسر به اندازه احتیاجات یک بزرگسال که کارهای سنگین انجام می دهد، خواهد بود. احتیاجات غذایی، نیاز به کلسیم و پروتئین و مواد معدنی به علت بالا رفتن سرعت رشد نسبت به دیگر دوران افزایش چشمگیر پیدا می کند. عدم ارضای نیازهای تغذیه ای نوجوان صدمات و آسیب های جدی می تواند به بار آورد. مقاومت این نوجوان در برابر بیماری های عفونی معمولا کمتر است. توان انجام کارهای سنگین را ندارد.

نیازهای عاطفی مرحله ی نوجوانی

رشد احساسات و عواطف بخش اصلی ویژگی دوران نوجوانی را تشکیل می دهد. شناخت ویژگی های این تحولات عاطفی کلید اصلی حل مشکلات عاطفی این دوره است. با توجه به این که در این دوران بیداری هیجانات زندگی عاطفی نوجوان را در بر می گیرد، وی با نیاز به صورت برقراری پیوندهای دوستی و گاه در خیالپردازی ها و رویاهای نوجوان نمود پیدا می کند. بر این اساس و با توجه به نیاز مبرم نوجوان به تامل و تفکر و درونی شدن احساسات وی، لازم است فرصتهای کافی برای اینکه پاره ای از ساعات با خود خلوت کند و به اندیشه فرو رود، در اختیار وی قرار گیرد و والدین و مربیان آگاهانه و ناآگاهانه خلوت مورد نیاز او را بر هم نزنند و با این عمل علاوه بر ارضای نیاز طبیعی او، اعتماد او را نسبت به خود سلب ننمایند. با این حال با توجه به سرکش بودن عواطف نوجوان و نیاز به کنترل و نظارت بزرگترها، این نظارت نباید به صورت سختگیرانه و بی توجه به نیازها و شرایط نوجوان صورت گرفته و از حد اعتدال خارج شود. با وجه به بی ثباتی عاطفی این دوران و زود رنجی، نوجوان نیاز دارد که همواره تکیه گاه مطمئنی برای خویش داشته باشد، به بزرگترها اعتماد کند و در مواقع نا امیدی و نگرانی به این پناهگاه مطمئن پناه ببرد. نوجوان شدیداً نوجو و تازه طلب بوده نیاز به تجارب جدید و متنوع دارد. این نیازها نیز با توجه به شرایط فرهنگی و اعتقادی باید به شیوه ی مناسب مورد توجه قرار گیرند. از نمودهای این ویژگی تمایل به مدل های جدید لباس، آرایش و ... است. ماجراجویی ویژگی مهم دیگر این دوران است که باید مورد توجه قرار گرفته و نیازهای نوجوان و شرایط و امکانات سالم برای ارضای این نیاز وی فراهم گردد. فراهم کردن امکانات مناسب از قبیل کتب مفید و مهیج، فیلم ها و ورزش های خاص می تواند به طور سالم نیاز وی را برآورده کند. بر خلاف تصوری که خود نوجوان از رشد فکری خود دارد، آنچه باید مورد توجه قرار گیرد، این است که هنوز تفکرات او رشد کامل و پخته ای نیافته است. ارائه کمک های فکری و راهکارهای پیشنهادی برای کمک به تصمیم گیری را به عنون یک نیاز نباید از نظر دور داشت.

نیازهای اجتماعی نوجوان

تمایل به برقراری پیوندهای اجتماعی، عضویت در گروهای خاص، پیدا کردن شغل و جایگاه مناسب اجتماعی بسیار مورد توجه نوجوان است. او نیاز دارد در میان دوستان و همسالان باشد، در گروه های ویژه ای جایگاه و نقشی برای خود داشته باشد و استقلال مالی را تجربه کند. خانواده و جامعه باید به این دسته از نیازهای نوجوان ارج نهاده و با راهنمایی و نظارت خود نیاز او را به صورت سالم برآورده سازند. در غیر این صورت عضویت در پیوندهای اجتماعی نامناسب و مصرانه به دنبال جایگاه جمعی بودن مضرات فراوانی می تواند به بار آورد.

خانواده و نوجوان

خانواده به عنوان یک کانون مهم از اهمیت ویژه ای در دوران مختلف رشدی به ویژه در دوران نوجوانی برخوردار است. نوع روابط موجود در خانواده، شیوه های تربیتی والدین، شرایط و امکانات مختلف اقتصادی، فرهنگی و ... خانواده، تمام ویژگی های نوجوانی را تحت الشعاع قرار می دهد. به طوری که نوجوان های مختلف ویژگی های این دوران را بر اساس تفاوت هایی که از لحاظ خانوادگی با یکدیگر با شدت های متفاوتی دارا هستند. شیوه سازگاری آنها، با تغییرات حاصل از بلوغ در آنها متفاوت است و طول زمان نوجوانی و ورود به مرحله ی بزرگسالی در خانواده ها متفاوت است. خانواده هایی که شرایط مناسبی برای این دوران بحرانی مهیا می کنند، فرزندان با ایمنی بیشتری این دوران را می گذرانند و مشکلات نوجوانی کمتری را شاهد بوده، سریع تر از بقیه به پختگی و کمال فکری، عاطفی و اجتماعی می رسند. در حالی که در خانواده های نابسامان، خانواده های زیاد سخت گیر و یا برعکس آسان گیر دشواری های دوران بلوغ بیشتر بوده و اغلب رسیدن به یک هویت کامل فکری، عاطفی و اجتماعی با تاخیر همراه است.

رابطه افقی والدین با نوجوان

یکی از تدابیری که در جهت بهبود ارتباط با نوجوانان به خانواده ها توصیه می شود، تغییر چارچوب روابط در این دوره است. خانواده ها با کودکان رابطه ای برقرار می کنند که مشتمل بر امر و نهی هاست و در برگیرنده دستورات مشخصی از انضباط و رعایت موازین اخلاقی است. لازمه ی برقراری این نوع رابطه آن است که خانواده ها در موضع بالا و حاکمیت قرار گرفته و کودک در موقعیت کسی که دستورات مشخصی را دریافت می کند، واقع می شود و به عبارت دیگر رابطه ی خانه و کودک رابطه ای است عمودی، یعنی مشتمل بر ارتباطات دستوری و تحکمی که از بالا به پایین اعمال می شود. چارچوب فوق در دوران بلوغ به هم می ریزد و  رابطه موجود به رابطه مطلوب که رابطه ای افقی است، باید تغییر یابد. والدین به عوض این که از موضع بالا به پایین برخورد کنند، خود را در سطحی مساوی نوجوان خویش قرار می دهند و رابطه به جای آن که دستوری و تحمیلی باشد، رابطه ای است بر اساس همدلی، تفاهم و درک وضعیت نوجوان که مطلوب ترین نوع چارچوب ارتباطی محسوب می شود. به عبارتی نوجوان به جای این که والدین را در موضعی بالاتر از خود و دست نیافتنی احساس کند، آنها را در کنار خود می یابد.

راهبردهای عملی در ارتباط والدین یا مربیان با نوجوان در ایجاد ارتباط مناسب

 برای ایجاد رابطه ای مناسب بین والدین یا مربیان و فرزند ایجاد فضایی سالم کاملا ضروری است. در ابتدا پدر، مادر و مربی باید خود سلامت عاطفی، شخصیتی و رفتاری داشته و از ارتباط مناسب منطقی با یکدیگر برخوردار باشند، شیوه های تربیتی مناسبی انتخاب کرده و برخوردها و رفتارهای خود را بر اساس یک شیوه تربیتی مشترک طرح ریزی کنند. وجود اختلاف بین والدین، تعارض در شیوه تربیتی و ... فضای نامناسبی برای ایجاد ارتباط مفید بین والدین و نوجوان فراهم می سازد. ایجاد ارتباط مفید در بستری از آرامش و آسایش، توانایی اعضای خانه و مدرسه در حل مسائل به شیوه ی منطقی و ... میسر خواهد بود.

عدم ایجاد محدودیت و سخت گیری شدید به همراه خودداری از سهل گیری و آزاد گذاری

در هر دو حالت ذکر شده ارتباط والدین و نوجوان از قاطعیت و استواری برخوردار نخواهد بود. در شیوه ی اول نوجوان به دنبال راه گریز از زیر سلطه والدین خواهد بود که در این صورت مجالی برای برقراری ارتباط وجود نخواهد داشت، چرا که فاصله ها به قدری به علت سخت گیری و محدودیت زیاد شده که دیگر مجالی برای پیوند نخواهد بود. در حالت دوم نیز والدین از اقتدار کافی برای نوجوان برخوردار نخواهند بود و در واقع احساس نیاز به برقراری ارتباط از طرف نوجوان احساس نخواهد شد. در حالی که چنین نیازی به صورت یک عامل درونی همچنان پابرجاست و خلاهای حاصل از آن دیر یا زود آشکار خواهد شد.

عدم اعمال اجبار در پذیرش تفکرات والدین یا مربیان

زمانی که والدین یا مربیان سعی می کنند فرزندان نوجوان خود را با ملاک ها و معیارهای شخصی خود که در اغلب موارد برگرفته از شرایط تربیتی شخص خودشان و خواسته ها و تمایلات دوران نوجوانی شان است، موافق کنند، با حالت عناد و سرکشی نوجوان مواجه خواهند شد. چنین مواردی تفاهم و همدلی بین والدین یا مربیان و نوجوان را مخدوش خواهد ساخت و نوجوان فاصله عمیقی را بین خواسته های خود و والدین احساس خواهد کرد.

ناتوانی والدین در کنترل هیجانات خود

اعمال شیوه های تربیتی گاه مستلزم قاطعیت و تحکم است. در صورتی که این شیوه ها در شرایطی مناسب اعمال شوند، نتایج مفیدی را به بار خواهند آورد. اما در صورتی که هدف از اعمال آنها تخلیه هیجانات خود والدین باشد، آثار مخربی در روابط نوجوان با والدین خواهند داشت. هدف از اعمال شیوه های احیانا تنبیهی نباید تخلیه هیجان پرخاشگری والدین باشد.

توجه به ارزش ها، استعدادها و توانیی های نوجوان

توجه به ویژگی های مثبت و مفید نوجوان و ارزش و بها دادن به آنها

بسیاری از نیازهای روحی نوجوان را ارضا می کند و در احساس تشخص و هویت کامل می آفرینتد. افراد و به ویژه نوجوانان بسیار تحت تأثیر توجه مثبت اطرافیان و به ویژه والدین خود قرار می گیرند.

خودداری از نظارت های بازپرس گونه و انتقادهای ویرانگر

به جای چنین روش هایی که اغلب اعتماد نوجوان را نسبت به والدین سلب می کند، با نظارت از راه دور و به صورت غیرمستقیم می توان جهت گیری رفتارهای نوجوان را در نظر داشت و در صورت بروز مشکل او را راهنمایی کرد. در غیر این صورت نظارت های شدید و کنترل های مستمر نتایج سودمندی نخواهد داشت. خودداری از غرور و تاکید زیاد بزرگترها بر مساله ی سن، ایجاد فرصت های مناسب برای درد دل نوجوانان و آشنایی با روابط دوستانه بین نوجوانان به صورت برقراری ارتباطات خانوادگی، از مواردی است که می تواند موثر و مطلوب باشد.

محیط خانوادگی مناسب و سالم یکی از عوامل ایجاد کننده شخصیت مطلوب و متعادل می باشد.

با برقراری آرامش در خانواده سلامت روانی را به کودکان هدیه کنید. 

تنش های پی در پی ما را نگران می کند:

عصبانیت - همیشه اخمو بودن - زود از کوره در رفتن - احساس حقارت و بی کفایتی - از کاه کوه ساختن - کمرویی و خجالت - به استقبال دردسرها رفتن

امروزه بخش بزرگی از زندگی ما را تنش ها اشغال می کنند ما باید آنها را بشناسیم و راههای مقابله با آنها را بیاموزیم. 

دوستهای مقابله با تنش ها و اضطراب:

•1.    با دیگران مشورت کنیم (با بیان مشکلات آنها را بهتر بشناسیم که احساس سبکتر شدن می کنیم)

•2.  فقط یک قدم برداریم (نباید خود را در میان انبوهی از توقعات گیر بیاندازیم، با برداشتن یک قدم حقله معیوبی که در آن قرار گرفته ایم را بشکنیم تا مشکلات ما به تدریج حل شود.

•3.  با مشکلات راحت برخورد کنیم (چون نمی توان به همه مشکلات غلبه کرد پس اهدافی که در حد توا ما باشد و بتواند آسایش ما را فراهم کند انتخاب کنیم.

•4.  به یکدیگر کمک کنیم تا هم اعتماد به نفس بهتری پیدا کنیم و هم حلقه معیوب غم و اندوه و سستی در هم شکسته شود.